Ze skrótowcem LPG spotkał się każdy, kto chociaż raz zawitał na stację benzynową z autogazem. Wbrew jednak pozorom LPG sprawdza się nie tylko w roli paliwa samochodowego. Czym jest gaz LPG i do czego można go wykorzystać?

Gaz LPG – co to jest? Jakie ma właściwości i jak się go pozyskuje?

 Pod sformułowaniem LPG kryje się nic innego jak liquefied petroleum gas, czyli skroplony gaz petrochemiczny (naftowy), który tak naprawdę jest mieszaniną gazów ropopochodnych i węglowodorowych. Przeważnie w jego skład wchodzi propan lub propan butan, zazwyczaj z domieszką alkanów (metanu lub etanu).

Gaz LPG łatwo się spala, jest cięższy od powietrza, bezbarwny i bezzapachowy, a jego produktami spalania całkowitego są dwutlenek węgla i woda. Specyficzny aromat, który czujemy, gdy gaz przedostaje się do powietrza, jest następstwem procesu nawaniania, czyli dodania do niego środka o charakterystycznym zapachu. Pozwala to użytkownikowi szybko wykryć ewentualny wyciek substancji, a tym samym zwiększa bezpieczeństwo korzystania z instalacji i zbiorników gazowych.

LPG przybiera postać gazu w temperaturze pokojowej i przy normalnym ciśnieniu. Przechowuje się go natomiast pod ciśnieniem stanie ciekłym, w atestowanych zbiornikach i butlach. Są one nie tylko szczelnie zamknięte, ale i wyposażone w specjalne zawory, dzięki którym skroplony gaz płynny nie ulatnia się niekontrolowanie. Pod wpływem temperatury LPG rozpręża się i z cieczy przemienia się w gaz.

Gaz LPG powstaje w dwojaki sposób:

• podczas uruchamiania odwiertu gazu ziemnego lub ropy naftowej – wówczas jest to gaz pochodzenia naturalnego, który powstał w wyniku przemiany szczątków organizmów żywych. Jest on czystszy niż gaz LPG pozyskiwany w procesach przeróbki ropy naftowej i zawiera mniej siarki. W efekcie gwarantuje lepsze spalanie i ogranicza gromadzenie się tzw. nagaru w silnikach, który niekorzystnie wpływa na pracę poszczególnych komponentów jednostki napędowej.

Żeby pozyskać LPG z gazu ziemnego, ciekły gaz ziemny zamraża się, by następnie wyizolować z niego propan butan. W Polsce wydobyciem gazu LPG ze złóż gazu ziemnego zajmuje się Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo (PGNiG S.A.).

• w trakcie rafinacji ropy naftowej – wówczas jest to gaz pochodzenia sztucznego. Jest on mniej wydajny niż gaz pochodzący z wydobycia. Niemniej sprawdza się w wielu zastosowaniach i nadal stanowi efektywne źródło energii.

Żeby pozyskać LPG z ropy naftowej, inaczej niż w przypadku gazu ziemnego, podgrzewa się ją w kolumnach rektyfikacyjnych, a następnie frakcjonuje. Na skutek przeprowadzonych procesów – oprócz gazu płynnego LPG – powstają: mazut (ciężki olej opałowy), olej napędowy, nafta, benzyna lotnicza oraz paliwo.

W Polsce – odwrotnie niż na świecie, gdzie ponad 50 proc. gazu płynnego LPG pochodzi z wydobycia, gaz LPG najczęściej pozyskuje się zakładach rafineryjnych – w wyniku przeróbki ropy naftowej w procesach krakingu lub uwodornienia. Wynika to z faktu, że źródła pochodzenia naturalnego zawierają niewiele mieszaniny propanu i butanu.

Na świecie prężnie rozwija się również sektor produkcji gazu LPG z odpadów i odnawialnych źródeł energii. Tzw. bio LPG w 40 procentach jest otrzymywany z olejów roślinnych, a do jego produkcji wykorzystuje się m.in. soję, rzepak czy też olejowiec gwinejski. To najbardziej przyjazny dla środowiska naturalnego gaz płynny, który może być wykorzystywany do tych samych celów co standardowy LPG.

Do czego można wykorzystać LPG?

 Gaz LPG to jedno z najbardziej wszechstronnych źródeł energii. Nie dziwi zatem jego szerokie zastosowanie – w przemyśle, rolnictwie i usługach. Wykorzystuje się go m.in. jako:

• autogaz – paliwo stosowane do napędu silników pojazdów samochodowych. Szacuje się, że po polskich drogach jeździ aż 3,5 miliona aut wyposażonych w instalacje LPG. To tanie i bezpieczne paliwo samochodowe. Gaz LPG stanowi doskonałą alternatywę dla benzyny i oleju napędowego nie tylko ze względu na atrakcyjną cenę. Pojazdy wykorzystujące płynny gaz LPG emitują mniej spalin niż auta napędzane tradycyjnie. Są więc przyjaźniejsze dla środowiska naturalnego,
•  paliwo w procesach przemysłowych – już u swego zarania gaz LPG był wykorzystywany w przemyśle jako surowiec do cięcia metali, paliwo w lampach lotniczych, a następnie źródło energii dla maszyn. Obecnie stosuje się go jako paliwo m.in. w pracach instalacyjnych i dekarski oraz systemach kogeneracji i mikrokogeneracji,
•  gaz opałowy – instalacje zbiornikowe LPG służące do ogrzewania budynków cieszą się dużą popularnością zarówno wśród użytkowników prywatnych, jak i przemysłowych. Odpowiednio zaprojektowane i zamontowane oraz wykorzystywane zgodnie z przeznaczeniem nie tylko dają natychmiastowe ciepło, ale równie są opłacalne i bezpieczne w eksploatacji,
•  źródło zasilania dla domowych kuchenek gazowych i kuchenek turystycznych – gaz LPG umożliwia łatwą kontrolę płomienia, co pozwala bezproblemowo przygotowywać posiłki. Dzięki swojej uniwersalności służy do zasilania nie tylko stacjonarnych, ale również przenośnych kuchenek gazowych czy też grillów.

Na tym jednak wykorzystanie LPG się nie kończy. Jest on stosowany również jako butle gazowe w kosmetykach w aerozolu, zasilanie gazowe agregatów prądotwórczych oraz element chłodzący w lodówkach.

Zalety gazu LPG – z czego wynika jego popularność?

 Płynny gaz LPG jest wykorzystywany zarówno w procesach produkcyjnych, jak i do zasilania urządzeń grzewczych i jako autogaz. Skąd wynika jego popularność? Oto główne powody.

1. Wysoka wydajność = niższe koszty. Dzięki wysokiej kaloryczności gaz płynny LPG jest jednym z najbardziej wydajnych źródeł energii dostępnych na naszej plancie. W porównaniu z innymi paliwami stałymi pozwala uzyskać dwukrotnie większą ilość ciepła z 1 kg paliwa [MJ]. Jego wartość opałowa prawie trzykrotnie przewyższa wartość opałową gazu ziemnego. Wysoka wydajność przekłada się na niższe koszty eksploatacji instalacji i urządzeń zasilanych gazem LPG.
2.  Efektywne magazynowanie i transport. W ciekłym stanie skupienia LPG zmniejsza swoją objętość. Pozwala to przechowywać go nawet w małych zbiornikach i ułatwia transport – również na dalekie odległości. Co ważne, zbiorniki na płynny gaz napełnia się zwykle do 85 proc. objętości. Pozwala to uniknąć rozerwania butli w trakcie transportu lub przechowywania przy zmianie temperatury cieczy.
3.  Ekologia. Spalanie gazu LPG emituje o 20 proc. mniej dwutlenku węgla niż spalanie oleju opałowego oraz o 50 proc. mniej CO2 niż spalanie węgla. Ponadto w wyniku procesu nie powstaje sadza, ani inne toksyczne substancje, które mogłyby stwarzać zagrożenie dla gleby i wód gruntowych. Nic więc dziwnego, że wiele osób określa gaz LPG „czystym paliwem” lub „paliwem ekologicznym”.

Co więcej, gaz płynny LPG jest również bezpieczny w użytkowaniu, o ile zachowuje się określone przez producenta lub dystrybutora gazu środki ostrożności. Wśród podstawowych zasad bezpieczeństwa jest stosowanie go zgodnie z przeznaczeniem i z dala od źródeł ognia.

Czy gaz ziemny i LPG to to samo?

 Nie, gaz ziemny a gaz LPG to nie to samo, chociaż i jeden, i drugi może być wykorzystywany do identycznych celów, np. ogrzewania budynków. Gaz ziemny może występować w wariancie CNG (Compressed Natural Gas – sprężony gaz ziemny) oraz LNG (Liquefied Natural Gas – ciekły gaz ziemny). W samochodach z silnikami samoczynnymi i z zapłonem iskrowym stosuje się ten pierwszy, natomiast drugi w pojazdach służących do transportu ciężkiego.

Czym się różni gaz LPG od gazu ziemnego?

 Gaz LPG różni się od gazu ziemnego pod wieloma względami. Wśród podstawowych czynników różnicujących można wymienić:

• skład i właściwości fizyczne – gaz ziemny to w 90 procentach metan, podczas gdy gaz LPG to głównie propan lub mieszanina propanu i butanu. W efekcie pierwszy z nich jest o ok. połowę lżejszy od powietrza, drugi natomiast – cięższy,
• sposób pozyskiwania – gaz ziemny jest wydobywany tylko z ziemi, natomiast gaz LPG może pochodzić nie tylko z naturalnych źródeł, ale również w zakładach rafineryjnych wyniku rafinacji ropy naftowej,
• sposób transportu – gaz LPG transportuje się w postaci ciekłej w specjalnych pojemnikach. Natomiast gaz ziemny przesyła się w stanie gazowym, a do jego transportu niezbędne są rozległe i skomplikowane sieci rurociągów.
• kaloryczność

Co to jest gaz LPG do ogrzewania domu?

 Płynny gaz LPG może być wykorzystywany także do ogrzewania domu. Przydomowe instalacje zbiornikowe na LPG są nie tylko wydajne energetycznie, ale również praktycznie bezobsługowe. Pozwalają łatwo kontrolować zużycie gazu na cele grzewcze. Są wybierane nie tylko ze względu sprawność działania, ale i ekologiczność.

Instalacja zbiornikowa zasilana na płynny gaz LPG sprawdzi się wszędzie, a zwłaszcza w miejscach, gdzie nie ma dostępu do sieci gazu ziemnego. W zbiornikach naziemnych przydomowych instalacji gazowych stosuje się propan, który może przejść w stan gazowy nawet przy temperaturze -40 st. Celsjusza, co zapewnia prawidłowość działania systemu nawet w trakcie mrozów.

Czy gaz w butli to to samo co LPG? Rodzaje LPG

 Tak, popularne butle gazowe zawierają LPG, przy czym niekoniecznie musi być to propan butan, lecz np. propan techniczny lub butan techniczny. Czym poszczególne rodzaje gazu LPG się wyróżniają i gdzie najczęściej znajdują zastosowanie.

1. Propan techniczny. To mieszanina węglowodorów, z których głównym składnikiem jest propan. Może być wykorzystywany zarówno do celów grzewczych, jak i jako paliwo silnikowe. Przechodzi w stan gazowy nawet przy temperaturze -40 st. Celsjusza. Sprawdza się więc w instalacjach i zbiornikach narażonych na oddziaływanie niskich temperatur.
2.  Butan techniczny. Jest złożoną mieszaniną węglowodorów, w której dominuje butan. Wykorzystuje się go nie tylko jako paliwo, ale również  element chłodzący w lodówkach. Sprawdza się również w roli gazu nośnego dla kosmetyków w formie aerozolu, takich jak dezodoranty, pianki do golenia, utrwalacze makijażu czy też wody termalne.
3.  Mieszanina propanu i butanu. Zazwyczaj jest sprzedawana w butlach o pojemności 5 lub 11 kg. Stosuje się ją do zasilania domowych kuchenek gazowych i kuchenek turystycznych oraz przenośnych ogrzewaczy.

Ponadto propan butan jest wykorzystywany jako napęd do silników wyposażonych w instalację gazową. Właściwości gazów sprawiają, że mieszanina występuje na stacjach LPG w dwóch wariantach – zimowym i letnim. Gaz zimowy jest sprzedawany w okresie od 1 listopada do 31 marca i zawiera 60 proc. propanu i 40 proc. butanu. Pozwala to zachować w zbiorniku odpowiednie ciśnienie – mimo niskich temperatur.

W okresie od 1 kwietnia do 31 października na stacjach benzynowych jest dostępny gaz letni. Zawiera on 60 proc. butanu i 40 proc. propanu. Jest to wariant nie tylko tańszy, ale również bardziej kaloryczny, a co za tym idzie – wydajniejszy.

Jak wybrać odpowiedni gaz LPG?

 Istnieje kilka podstawowych aspektów, na które warto zwrócić uwagę przy wyborze gazu LPG. Po pierwsze paliwo powinno być wysokoenergetyczne i spełniać normę PN-EN 589. Renomowany dostawca nie powinien mieć żadnych problemów z przedstawieniem niezbędnych certyfikatów, wystawionych przez akredytowane laboratorium, co potwierdzi jakość LPG.

Przy wyborze gazu do samochodów i maszyn należy sprawdzić zawartość związków siarki i wody. Ich zwiększona ilość nie tylko może zwiększać ryzyko wystąpienia korozji w układach katalitycznych, ale również negatywnie wpływa na środowisko naturalne. Im bowiem więcej związków siarki, tym więcej szkodliwego dwutlenku węgla przedostaje się do atmosfery.

Podsumowując, gaz płynny LPG to wszechstronne i wydajne źródło energii, które służy m.in. jako autogaz, gaz opałowy czy też paliwo do samochodów i maszyn. Nie tylko jest wykorzystywany przemyśle, rolnictwie czy też usługach, ale również sprawdza się w użytku prywatnym, np. w domowych kuchenkach gazowych.

Chcesz zainwestować w przydomową instalację zbiornikową? A może szukasz niezawodnego dostawcy gazu dla Twojej firmy? Sprawdź naszą ofertę i na własnej skórze przekonaj się o zaletach gazu LPG.